مهندسی اقتصاد کشاورزی
تعریف و هدف
اقتصاد کشاورزی به مجموعه ای از علوم و روش ها اطلاق می شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی ، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می دهد و این امکان را به کشاورز می دهد که با مقدار زمین سایر لوازمی که در اختیار دارد سود بیشتری بدست اورد .
به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه های اقتصاد عمومی در فرآیند تولید ، مبادله ، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست .
بر این اساس می توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی ، روش های چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه ها و ابزار کارآمد خود مورد مطالعه قرار می دهد .
هدف از ایجاد این رشته ، تربیت نیرو های متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه بر دانش و اندوخته های علمی و تجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه و تدوین طرح های توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقه ای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق بکارگیری روش های تجزیه و تحلیل کمی و ارائه مدل های ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید ، توزیع و یا مصرف مواد غذایی و مواد خام ، راهکار های مناسبی را ارائه می نمایند . متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیت های آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می توانند همکاری نمایند .
اهمیت و جایگاه در جامعه
با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولید و با توجه به این که کشاورزان در این زمینه اطلاع کمی دارند ( به خصوص کشاورزان ایران ) اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه های علوم کشاورزی از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشته های کشاورزی به تدریج مطرح شد و با سیر تکاملی اش امروزه به شکل یک دانش منسجم و مدرن در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم و جامعه کشاورزی قرار گرفته است . در عرصه فعالیت های زراعی ، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی ، اصول علم اقتصاد را نیز فراگرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات و دانش خود ، در زمینه برنامه ریزی و تهیه طرح های تولیدی محصولات کشاورزی بطور اقتصادی فعالیت کنند ، از ضروریات تحول کشاورزی کشور است و این امر ، جایگاه و اهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را به خوبی مشخص می کند . و با توجه به این که امروزه یکی از راه های تحت سلطه در آوردن کشورها وابسته کردن از طریق مواد غذایی است .
بخش های اقتصاد کشاورزی
اهمیت کشاورزی در دنیا چه به لحاظ آبادانی و عمران ( از عهد باستان تا کنون ) و چه به لحاظ تامین مهم ترین نیاز مادی جوامع بشری یعنی غذا بر کسی پوشیده نیست . از سوی دیگر تولید مواد غذایی مختلف و متنوع ، هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ سیاسی ، تاثیرات مستقیم و محسوس یا غیر مستقیم و نامحسوس بر جامعه می گذارد .
به طور کلی کشاورزی را می توان به پنج بخش اصلی تقسیم نمود :
1- بخش تولیدات محصولات کشاورزی که شامل امور زراعی ، امور باغی و امور دامی می شود .
2- بخش تبدیلات محصولات کشاورزی که شامل صنایع غذایی تبدیلی و تکمیلی می شود .
3- بخش امکانات ، ابزار و مکانیزاسیون که شامل ماشین آلات و ابزار و ... می شود .
4- بخش آب و خاک
5- بخش حفظ و نگهداری منابع طبیعی از جنگلداری و جنگل کاری تا بیابان زدایی و بخش توسعه و عمران روستایی
1- بخش تولیدات کشاورزی
1-1- زراعت :
بخش زراعت به عنوان مهم ترین ، اصلی ترین و قدیمی ترین زیرشاخه های کشاورزی می باشد که موارد ذیل را شامل می شود :
1-1-1- غلات : شامل گندم ، جو ، برنج ، چاودار ، یولاف ، تریتیکاله و ... می باشد .
- گندم : به عنوان استراتژیک ترین محصول کشاورزی به لحاظ اقتصادی ، سیاسی و امنیت غذایی در دنیا اهمیت خاصی دارد . گندم و نان به عنوان قوت غالب در کشور محسوب می شود و نیاز جدی به آن و لزوم خودکفایی امروز کشور در آن بر کسی پوشیده نیست . گندم ، بیشترین سطح زیر کشت در بین تمام غلات را دارد و همه محصولات کشاورزی به نوعی به آن تعلق دارند .
- جو : غیر از استفاده محدود در برخی غذاها و نان ها به عنوان مهم ترین غذای پرانرژی در خوراک و جیره دام ها اعم از طیور ، گاو و گوسفند و شیلات می باشد ، که نشان از اهمیت خاص آن در دامپروری دارد .
- برنج : به عنوان یکی از غذا های اصلی پس از گندم در ایران به شمار می رود . سطح قابل توجهی از بهترین زمین های کشاورزی در استان های گیلان ، مازندران ، گلستان ، اصفهان و فارس به آن اختصاص داده شده و با وجود تولید بالا در کشور ، باز هم شاهد واردات قابل توجه برنج پاکستان ، بنگلادش و هند به کشور از مبادی رسمی و قاچاق می باشیم.
1-1-2- نباتات صنعتی :
نباتات صنعتی آن دسته از گیاهان زراعی هستند که به دلیل اهمیت خاصی که دارند ، کارخانجات صنعتی ویژه ای برای استفاده از مواد تولیدی آن ها ایجاد شده اند . چغندر قند و دانه های روغنی دو نوع عمده از نباتات صنعتی را تشکیل می دهند .
- چغندر قند : که ماده اصلی کارخانجات قند است و یکی از محصولات مورد توجه کشاورزان در نواحی قطب کشاورزی می باشد .
- دانه های روغنی : همچون آفتاب گردان ، سویا ، گلرنگ و کلزا که کارخانجات روغن کشی و بعضا رنگ گیری را فعال می کنند و در تامین روغن خوراکی کشور از اهمیت
نظرات شما عزیزان:
رشد وتوسعه اقتصادي ، آموزش وپرورش
تبادل
لینک هوشمند
