در سال 1960، در اثر نتیجه حاصله از کنفرانس باندونگ، کشورهای عضو جنبش در خلال پانزدهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصمیم به گسترش اعضا گرفتند و در همان سال 17 کشور جدید آفریقایی و آسیایی بعنوان عضو جدید پذیرفته شدند. نقش اصلی در این فرایند را رهبران برخی کشورها از جمله جمال عبدالناصر از مصر، نهرو از هند، احمد سوکارنو از اندونزی، تیتو از یوگسلاوی و نکروما از غنا ایفا نمودند.

6 سال پس از کنفرانس باندونگ، کشورهای عضو جنبش عدم تعهد یک مبنای وسیع تر جغرافیایی را در اولین کنفرانس سران در بلگراد در سپتامبر 1961 بنا نهادند. در این کنفرانس 25 کشور شرکت کردند: افغانستان، الجزایر، یمن، میانمار، کامبوج، سریلانکا، کنگو، کوبال، قبرس، مصر، اتیوپی، غنا، گینه، هند، اندونزی، عراق، لبنان، مالی، مراکش، نپال، عربستان سعودی، سومالی، سودان، سوریه، تونس و یوگسلاوی.

بنیانگذاران جنبش عدم تعهد ترجیح دادند برای جلوگیری از الزامات بروکراسی یک سازمان، این تشکل را بعنوان جنبش معرفی نمایند. معیارهای عضویت در جنبش عدم تعهد که در نشست مقدماتی در قاهره در سال 1961 قبل از اجلاس سران در بلگراد مشخص گردید موید این است که جنبش قصد ندارد یک نقش انفعالی در عرصه بین المللی ایفا نماید و بدنبال اتخاذ مواضعی مستقل برای انعکاس منافع کشورهای عضو می باشد.

بنابراین اهداف اولیه جنبش عدم تعهد بر اصول ذیل استوار گردید: حمایت از حق تعیین سرنوشت، حاکمیت و استقلال ملی و یکپارچگی سرزمینی کشورها، مخالفت با آپارتاید، عدم الحاق به پیمانهای نظامی چند جانبه و استقلال کشورهای عضو از قدرتها بزرگ یا رقابتها و نفوذ بلوک بندی های سیاسی، مبارزه علیه امپریالیسم در تمامی اشکال ، مبارزه علیه استعمار، استعمار جدید، نژاد پرستی، اشغال و تسلط خارجی، خلع سلاح، عدم دخالت در امور داخلی کشورها و همزیستی مسالمت آمیز میان ملتها، رد استفاده از تهدید به زور در روابط بین الملل، تقویت سازمان ملل، دمکراتیزه نمودن روابط بین الملل، توسعه اقتصادی اجتماعی و بازسازی سیستم اقتصادی بین المللی و همچنین همکاری بین المللی در موقعیت برابر.

در خلال قریب به گذشت 50 سال از تشکیل جنبش عدم تعهد و افزایش اعضای آن با تنوع ایدئولوژی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اهداف و اصول اولیه آن کماکان حفظ شده است. این در حالی است که بعد از فروپاشی نظام دو قطبی و اضمحلال بلوک کمونسیتی در جهان، بسیاری فلسفه ادامه حیات جنبش عدم تعهد را زیر سئوال بردند، لیکن کشورهای عضو جنش عدم تعهد علاوه بر تاکید بر الزامات ادامه فعالیت جنبش در عرصه بین المللی، نشان دادند که قادر به برطرف نمودن اختلافات و پایه گذاری مبنای مشترک برای همکاری های دوجانبه و حفظ ارزشهای مشترک می باشند.

ب) اصول بنیادین جنبش عدم تعهد:

ده اصل کنفرانس باندونگ با تغییرات جزئی بعنوان اصول بنیادین جنبش عدم تعهد مشخص شده است. این اصول ده گانه همواره در پایان سند نهایی کلیه نشستهای سران و وزرای خارجه تصریح می گردد. این اصول عبارتند از:

1- احترام به حقوق بشر، اهداف و اصول منشور ملل متحد

2- احترام به حاکمیت و یکپارچگی سرزمینی کلیه کشورها

3- تصدیق برابری میان کلیه نژادها ومیان کلیه ملتها، بزرگ و کوچک

4- پرهیز از دخالت در امور داخلی کشور دیگر

5- احترام به حق ملتها در دفاع از خویش، بصورت فردی یا جمعی، در تطابق با منشور ملل متحد

6- پرهیز از استفاده از ترتیبات دفاع جمعی برای خدمت به منافع ویژه قدرتهای بزرگ، و پرهیز هر کشور از اعمال زور علیه کشور دیگر

7- خودداری از اقدام یا تهدید به حمله یا استفاده از زور علیه یکپارچگی یا استقلال سیاسی هر کشور دیگر

8- حل کلیه مناقشات بین المللی توسط ابزار صلح آمیز از قبیل مذاکره، مصاحبه، محکمه یا راه حل قضایی و همچنین دیگر ابزار صلح آمیز به انتخاب طرفها، در تطابق با منشور ملل متحد

9- ارتقاء منافع و همکاری دو جانبه

10- احترام به عدالت و تعهدات بین المللی.

در ضمیمه سوم سند نهایی پانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در شرم الشیخ (2009)، 25 پاراگراف ذیل بعنوان اصول الهام گرفته از بیانیه مربوط به اهداف و اصول و نقش جنبش عدم تعهد در شرایط بین الملل حاضر در چهاردهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در هاوانا ذکر شده است:

1- احترام به اصول گرامی داشته شده در منشور ملل متحد و حقوق بین الملل

2- احترام به حاکمیت، برابری حاکمیت و یکپارچگی سرزمینی کلیه کشورها

3- تصدیق برابری کلیه نژادها، مذاهب، فرهنگها و ملتها، اعم از بزرگ و کوچک

4- ارتقاء گفتگو میان مردم، تمدنها، فرهنگها، و مذاهب بر مبنای احترام به مذاهب، نماد و ارزشهای آنها، تقویت و تحکیم بردباری و آزادی بیان

5- احترام و تقویت حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همه از جمله اجرای موثر حق مردم برای صلح و توسعه

6- احترام به برابری حقوق کشورها از جمله حق لاینفک هر کشور در تعیین آزادانه سیستم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بدون هر گونه مداخله از ناحیه کشور دیگر

7- تاکید مجدد بر اعتبار و مرتبط بودن مواضع اصولی جنبش درباره حق تعیین سرنوشت مردم تحت اشغال خارجی و استعمار یا سلطه خارجی

8- عدم مداخله در امور داخلی کشورها. هیچ کشور یا گروه کشورها حق ندارند مستقیم یا غیر مستقیم با هر انگیزه ای در امور کشور دیگر دخالت نمایند.

9- رد هر گونه تغییر خارج از قانون اساسی دولتها

10- رد هر گونه تلاش برای تغییر رژیم

11- محکومیت استفاده از مزدوران در کلیه وضعیتها بویژه در مناقشات

12- خودداری تمامی کشورها از اعمال فشار بر کشورهای دیگر، از جمله توسل به حمله یا دیگر اعمال استفاده از زور مستقیم یا غیر مستقیم، و بکارگیری یا تقویت هر گونه اقدام یکجانبه قهری که علیه حقوق بین الملل بوده یا در مسیری مغایر با آن باشد، با هدف اجبار نمودن کشور دیگر باری تابع نمودن حقوق حاکمیتی آن کشور با بدست آوردن هر گونه منفعت به هر میزان

13- رد کامل حمله به نحوی که نقض جدی و خطرناک حقوق بین الملل، و مستلزم مسئولیت بین الملل برای متجاوز شود

14- احترام به حق ذاتی فردی یا جمعی دفاع از خویش در تطابق با منشور ملل متحد

15- محکومیت قتل عام، جرایم جنگی، جرایم علیه بشریت و نقض سیستماتیک و گسترده حقوق بشر در تطابق با منشور ملل متحد و حقوق بین الملل

16- رد و مخالفت با تروریسم در تمامی اشکال و ظهور آن، توسط هر کس، در هر کجا و با هر هدف که ارتکاب یافته باشد، بطوریکه جدی ترین تهدید برای صلح و امنیت بین المللی را بوجود می آورد. در این ارتباط، تروریسم نباید با مبارزه مشروع مردم تحت استعمار و سلطه خارجی یا اشغال خارجی برای حق تعیین سرنوشت و آزادی ملی برابر دانسته شود.

17- تقویت حل مسالمت آمیز مناقشات و کنار گذاشتن، تحت هر شرایطی، هر گونه مشارکت در ائتلافها، توافقنامه ها یا هر نوع ابتکار یکجانبه قهری در نقض اصول حقوق بین الملل و منشور ملل متحد

18- دفاع و تقویت دموکراسی، تاکید مجدد بر اینکه دموکراسی یک ارزش جهانی بر مبنای آزادی بیان خواسته مردم برای تعیین سیستمهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شان و مشارکت کامل آنها در تمامی جنبه های زندگی خویش می باشد

19- تقویت و دفاع از چند جانبه گرایی و سازمانهای چندجانبه بعنوان چارچوب کاری مناسب برای حل مشکلات تاثیرگذار بر بشریت از طریق گفتگو و همکاری

20- حمایت از تلاشهای کشورهایی که از مخاصمات داخلی رنج می برند برای رسیدن به برابری، عدالت، صلح و توسعه

21- وظیفه هر کشور برای پیروی کامل و مناسب از معاهدات بین المللی که عضو آن می باشد و همچنین احترام به تعهدات ناشی از چارچوب سازمانهای بین المللی و زندگی کردن در صلح با دیگر کشورها

22- حل مسالمت آمیز کلیه مخاصمات بین المللی در تطابق با منشور ملل متحد

23- دفاع و تقویت منافع مشترک، عدالت و همکاری، صرف نظر از اختلافات موجود در سیستمهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشورها بر مبنای احترام متقابل به برابری حقوق

24- همبستگی بعنوان یک مولفه اساسی در میان ملتها در کلیه شرایط

25- احترام به تنوع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها و مردم.

ج) اهداف جنبش عدم تعهد:

1- تقویت و تحکیم چندجانبه گرایی و ارتقاء نقش کلیدی سازمان ملل

2- ایفای نقش بعنوان یک مجمع هماهنگ کننده سیاسی و کشورهای در حال توسعه برای تقویت و دفاع از منافع مشترک آنان در سیستم روابط بین الملل

3- تقویت، اتحاد، انسجام و هماهنگی میان کشورهای در حال توسعه بر مبنای ارزشهای مشترک و اولویتهایی که بصورت اجماع مورد توافق گرفته است

4- دفاع از صلح و امنیت بین الملی و حل تمامی مناقشات بین المللی بوسیله ابزار صلح آمیز در تطابق با اصول و اهداف منشور ملل متحد و حقوق بین الملل

5- تشویق روابط دوستانه و همکاری میان همه ملتها بر مبنای اصول حقوق بین الملل، بویژه آن مواردی که الهام گرفته شده از منشور ملل متحد می باشد

6- ارتقاء و تشویق توسعه پایدار از طریق همکاری بین المللی و برای این منظور، هماهنگی مشترک در اجرای استراتژی های سیاسی که تقویت و تضمین کننده مشارکت کامل همه کشورها، فقیر و غنی، در روابط اقتصادی بین المللی، تحت شرایط و فرصتهای برابر، لیکن با مسئولیتهای مختلف باشد

7- تشویق احترام، برخورداری و حفاظت از حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای همه، بر مبنای اصول جهانشمولی، عینیت، بی طرفی و غیر گزینشی، پرهیز از سیاسی نمودن مسائل حقوق بشر، و تضمین اینکه حقوق بشر افراد و مردم از جمله حق توسعه در یک حالت برابر حفظ و تقویت شود.

8- ارتقاء همزیستی مسالمت آمیز میان ملتها، صرف از نظر از سیستمهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی

9- محکومیت همه اشکال یکجانبه گرایی و تلاشها برای اعمال سلطه در روابط بین الملل

10- هماهنگی اقدامات و استراتژی ها به منظور مواجه مشترک با تهدیدات علیه صلح و امنیت بین المللی از جمله تهدیدات برای استفاده از زور و اعمال تجاوزگرانه، استعماری و اشغال خارجی و دیگر نقض های صلح توسط هر کشور یا گروهی از کشورها

11- ارتقا تقویت و دمکراتیزه کردن سازمان ملل متحد با توجه به اعطای نقش به مجمع عمومی در تطابق با وظایف و قدرت مشخص شده در منشور و ارتقاء اصلاح جامع شورای امنیت سازمان ملل متحد به نحوی که نقش واگذار شده از طرف منشور را در شرایط شفاف و منصفانه، بعنوان نهادی که مسئولیت اولیه برای حفظ صلح و امنیت بین المللی را دارا می باشد، اجرا کند.

12- استمرار در پیگیری خلع سلاح هسته ای جهانی و غیر تبعیض آمیز و همچنین یک خلع سلاح عمومی و کامل تحت کنترل موثر و سخت بین المللی و در این ارتباط کار برای رسیدن به یک توافقنامه در مورد برنامه مرحله بندی شده برای نابودی کامل سلاح های هسته ایی در یک چارچوب مشخص زمانی برای محو سلاحهای هسته ای، و ممنوع کردن توسعه، تولید، اکتساب، آزمایش، ذخیره، انتقال، استفاده یا تهدید به استفاده آنها و آماده شدن برای انهدام آنها.

13- مخالفت و محکومیت دسته بندی کشورها بعنوان خوب یا شرور بر مبنای معیار غیرعادلانه و ناموجه، و اتخاذ دکترین حمله پیش گیرانه، شامل حمله بوسیله سلاحهای هسته ای، که مغایر با حقوق بین الملل، بویژه، ابزار لازم الاجرای حقوقی بین امللی مرتبط با خلع سلاح هسته ای باشد، و محکومیت و مخالفت بیشتر با اقدامات نظامی یکجانبه، یا استفاده از زور یا تهدید به استفاده از زور علیه حاکمیت، یکپارچگی سرزمینی و استقلال کشورهای عدم تعهد

14- تشویق کشورها به الحاق آزادانه به توافقات میان کشورها برای ایجاد منطقه ای عاری از سلاح های هسته ای طبق مقررات سند نهایی اولین نشست ویژه مجمع عمومی که به خلع سلاح اختصاص یافته بود (SSOD.1) و اصول تصویب شده توسط کمیسیون خلع سلاح سازمان ملل در سال1999 شامل ایجاد منطقه عاری از سلاحهایی هسته ای در خاورمیانه. ایجاد مناطق عاری از سلاح های هسته ای یک گام مثبت و اقدام مهم در راستای تقویت خلع سلاح و عدم اشاعه هسته ای است.

15- ارتقاء همکاری بین المللی در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و تسهیل دسترسی به فن آوری، تجهیزات و مواد هسته ای برای اهداف صلح آمیز که برای کشورهای در حال توسعه لازم می باشد

16- تقویت و ابتکارات واقعی برای همکاری جنوب- جنوب و ارتقاء نقش جنبش عدم تعهد در همکاری با گروه 77 در آغاز مجدد همکاری شمال- جنوب جهت تضمین اجرای حق توسعه ملتهایمان، از طریق افزایش همبستگی بین المللی

17- واکنش به چالشها و استفاده از فرصتهای ناشی از جهانی شدن و وابستگی متقابل با قوه ابتکار و حس هویت بمنظور تضمین فواید آن برای همه کشورها بویژه آنهایی که متاثر از توسعه نیافتگی و فقر می باشند، با یک نگاه تدریجی برای کاهش شکاف عمیق میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه

18- افزایش نقشی که جامعه مدنی از جمله سازمانهای غیردولتی می توانند در سطح منطقه ای و بین المللی به منظور ارتقاء اهداف و اصول و مقاصد جنبش ایفا نمایند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: